الهام فخاری
ملامت راه چاره نیست
این روزها فیلمهای برخوردهای پرتنش میان برخی نوجوانان در فضای مجازی پخش شد. همه از این گفتار و رفتارها در شگفت شدند و به تأسف سر تکان دادند. تند و زود هم برخی از ظن خود تحلیل و تفسیر نوشتند. نمودهای آشکار خشونت در جامعه چیز تازهای نیستند. ما جامعهای خبرزده و پرماجرا شدهایم که در جا و گاه درست مهارتهای زندگی را برای مدیریت لحظههای پرتعارض، اختلافها و ناهمانندیها و فشارهای روانی و اجتماعی نیاموختهایم. درگیری چند نوجوان نشانگر بدترشدن چیزی نیست، نشانه همان است که هستیم. مدارا و رواداری در زندگی روزمره میان عضوهای خانواده، بزرگترها و کوچکترها، همکاران و همنسلان دچار مسئله است و نمیتواند بدون پیوند با سلامت روان و بهداشت روان فردی برقرار شود.
در موردی برخورد میان شهروندان با نیروی انتظامی هم گویای از کوره دررفتن و واکنشهای پرتنش بود. اینها نمودهایی از بایستگی پرداختن به مهارتهای روانشناختی برای پیمودن راه درست و بسامان حل مسئلهها، از میان برداشتن چالشها و مدیریت تعارضهاست. وقتی از سلامت روان میگوییم به معنای آن نیست که با موضوعی فانتزی و لوکس آنهم در وضعیت خوببود (رفاه) سروکار داریم. روان درواقع نرمافزار زیستی و بخشی مهمی از زیرساخت وجودی ماست. سلامت تن و روان هر دو برای زندگی سامانیافته و کار اثربخش بایسته هستند. تن هم از روان جدا نیست و آشفتگی یا بیماری روان و به گونهای دیگر ناخرسندی و نابسندگیهای روانی و نرمافزاری هم بر کارکردهای بدنی و هم بر ویژگیها و واکنشهای رفتاری اثرگذار است.
سالهاست دستاندرکاران بهداشت روانی بر آموزش مهارتهای زندگی، توجه به سلامت روانی و غربالگریهای روانشناختی پافشاری میکنند. برافروختگیهای هیجانی، تصمیمهای آنی پرخطر و درگیریهای میانفردی در درازمدت پیامدهای زیانبار و آسیبهایی جبرانناپذیر برای هویت اجتماعی و بافت جامعه در پی داشته و دارد. راه چاره انکار، فرافکنی، برچسبزدن یا فروکاسته این تعارضها، تنشها و مسئلهها نیست. ما باید بپذیریم و بتوانیم زشتیها و تنشهای خود را در آینه بهداشت روانی و اجتماعی ببینیم و بشناسیم؛ بهعنوان آنچه هستیم واقعبینانه، نه خودکمبینانه و نه خودشیفتهوار، کاستیها و راستیهایمان را بپذیریم و با آموختن مهارتهای روانشناختی با مدارا و رواداری تواناییهای روانشناختی و سلامت روانیمان را بهبود ببخشیم. درگیری میان چند نوجوان یا میان پلیس و شهروند یا ادبیات گفتاری و رفتار برخی مسئولان رخداد تازه و شگفتی نیست، روزمره پرچالش مایی است که بهجای آموختن گرهگشایی هر روز گرهی بر این تلنبار گرهها میافزاییم. اینبار بهجای سرزنش بیایید گامی برای بهبود آگاهی و تواناییها برداریم. این مسئلهها راهحل دارند، اگر پیش از آنکه دیرتر شود، دریابیم.
منبع:روزنامه شرق